Case
In de praktijk
Op steeds meer plekken wordt een ontwerpende aanpak ingezet voor maatschappelijke opgaven. Ontwerpers werken hierbij vaak binnen of samen met publieke organisaties. Dit noemen wij publieke ontwerppraktijken.
Publieke ontwerppraktijken in Nederland
Op deze kaart verzamelen we publieke ontwerppraktijken, die nu lopen of recent hebben plaatsgevonden. De diversiteit is groot: er wordt gewerkt aan een rijkheid van thema’s, op verschillende schaal en in diverse samenwerkingsverbanden. PONT onderzoekt een aantal van deze praktijken, om te leren wat er al goed gaat en waar uitdagingen liggen.
Ingezonden
Taxi JOPLR
Mobiliteit
Ruimte
Werk en Inkomen
Gemeente
Provincie
Gevolgd
Gemeente Eindhoven
Overig
Gemeente
Ingezonden
Stem voor de Paling
Milieu
Ruimte
Gemeente
Gevolgd
Het Bouwdepot
Sociale zaken
Gemeente
Ministerie
Gevolgd
Plekberaden
Ruimte
Gemeente
Ingezonden
van Spoorbarrière tot Parkverbinding
Leefbaarheid
Ruimte
Gemeente
Gevolgd
Agenda Stad
Overig
Ruimte
Sociale zaken
Veiligheid
Gemeente
Ministerie
Overig
Ingezonden
Redesigning Psychiatry
Zorg
Gemeente
Uitvoeringsdienst
Ingezonden
WTFFF!?
Leefbaarheid
Sociale zaken
Veiligheid
Zorg
Overig
Ingezonden
Samenspraak
Sociale zaken
Werk en Inkomen
Ministerie
Ingezonden
Amsterdam Schoon, Heel, Veilig
Leefbaarheid
Milieu
Ruimte
Gemeente
Ingezonden
BOSK
Leefbaarheid
Milieu
Ruimte
Gemeente
Provincie
Gevolgd
#YOUTOO?
Zorg
Overig
Ingezonden
Het vergeet-mij-niet-pad
Mobiliteit
Ruimte
Sociale zaken
Zorg
Gemeente
Gevolgd
Plekberaad in de bieb
Overig
Ruimte
Overig
Gevolgd
Programma Ondernemersdienstverlening
Overig
Ruimte
Werk en Inkomen
Gemeente
Gevolgd
Coalitie mobiliteitstransitie
Mobiliteit
Ruimte
Gemeente
Ingezonden
Op die fiets
Mobiliteit
Ruimte
Zorg
Gemeente
Ingezonden
Schoon Heel Veilig | Nieuw West
Leefbaarheid
Overig
Ruimte
Sociale zaken
Veiligheid
Gemeente
Overig
Ingezonden
The Beach
Milieu
Overig
Sociale zaken
Veiligheid
Werk en Inkomen
Gemeente
Overig
Ingezonden
Innovant, ouderenzorg van morgen
Zorg
Overig
Provincie
Ingezonden
Samen werken aan de ontwikkelkansen van kinderen
Ruimte
Sociale zaken
Werk en Inkomen
Gemeente
Uitvoeringsdienst
Ingezonden
Op weg naar 0 kilo restafval met ontwerpend onderzoek
Milieu
Ruimte
Gemeente
Uitvoeringsdienst
Ingezonden
De Rechtbank van de Toekomst
Milieu
Sociale zaken
Overig
Gevolgd
Personeelskrapte in justitiële inrichtingen
Veiligheid
Werk en Inkomen
Uitvoeringsdienst
Gevolgd
Educatief Programma op Kamer
Onderwijs
Veiligheid
Werk en Inkomen
Uitvoeringsdienst
Gevolgd
Meeverhuizende mantelzorg
Sociale zaken
Zorg
Gemeente
Gevolgd
Creatieve energie in Arnhem
Milieu
Overig
Ruimte
Gemeente
Ingezonden
Huh? Wat zegt u?
Sociale zaken
Gemeente
Ministerie
Uitvoeringsdienst
Gemeente
Provincie
Mobiliteit
Ruimte
Werk en Inkomen
Taxi JOPLR
IngezondenOpgave:
Steeds meer jongeren verlaten Zeeuws-Vlaanderen, wat een directe bedreiging vormt voor de toekomstige leefbaarheid van het gebied.
Ontwerppraktijk:
Om deze trend te keren, heeft de regio een innovatieve manier gevonden om jongeren te betrekken: Taxi JOPLR. Door jongeren een gratis taxirit aan te bieden in ruil voor een interview, betrekken social design bureaus Studio Sociaal Centraal en De Reuringdienst, samen met de gemeente Terneuzen en de provincie Zeeland deze jongeren bij het vormgeven van de toekomst van Zeeuws-Vlaanderen.
Gemeente
Overig
Gemeente Eindhoven
GevolgdOpgave:
Om de impact van ontwerp binnen de gemeente Eindhoven te vergroten, wordt gewerkt aan een betere samenwerking tussen interne en externe ontwerpers. De uitdaging ligt in het versterken van kruisbestuiving: hoe kunnen beide groepen hun expertise optimaal inzetten en elkaars kennis benutten?
Ontwerppraktijk:
De gemeente Eindhoven zet al jaren in op ontwerpkracht voor sociale vraagstukken en heeft een ecosysteem opgebouwd van interne en externe ontwerpers. Externe ontwerpers pakken sterk afgebakende trajecten vaak goed op, maar voor maximale impact is ook de betrokkenheid van interne ontwerpers essentieel. Zij beschikken over specifieke kennis en kunnen gemeentelijke structuren beter beïnvloeden. Tegelijkertijd blijft de impliciete kennis die externe ontwerpers verzamelen vaak onbenut.
Impactversterker
Deze ontwerpexpert volgt en coacht deze praktijk namens PONT.
Emile Mazerant
Emile Mazerant ziet innoveren als het ontwikkelen en introduceren van iets nieuws in een bestaande context, die voor absorptie iets zal moeten veranderen. Hij werkt sinds 2010 vanuit zijn eigen praktijk Idee en Praktijk aan de ontwikkeling van organisatie-creativiteit en innovatievermogen in de private en publieke sector. Als promovendus (Industrieel Ontwerpen, TU Delft) onderzoekt hij de sociale dynamiek in ontwerp- en innovatieprocessen en hoe deze van invloed is op de uiteindelijke impact van dit soort processen.
Gemeente
Milieu
Ruimte
Stem voor de Paling
IngezondenOpgave:
Naar aanleiding van de Kaderrichtlijn Water 2027, die Nederland oproept tot een aanzienlijke verbetering van de waterkwaliteit, wordt gezocht naar alternatieve manieren om het stadswater schoon te houden.
Ontwerppraktijk:
Stem voor de Paling’ is een project waar de ecologische waterkwaliteit in Amsterdam door een ontwerpende en holistische aanpak wordt verbetert. Het project richt zich niet alleen op het stimuleren van biodiversiteit en waterkwaliteit, maar maakt stedelijk waterbeheer toegankelijk voor een breed publiek door samen te werken met burgers, wetenschappers en ambtenaren.
Gemeente
Ministerie
Sociale zaken
Het Bouwdepot
GevolgdOpgave:
Vele duizenden Nederlandse jongeren bevinden zich in een langdurige precaire leefsituatie die hun persoonlijke ontwikkeling belemmert. Ze zijn dak- of thuisloos, hebben schulden, ervaren financiële stress en zijn uit het onderwijs gevallen. Zonder sociaal en financieel vangnet kampen ze met mentale problemen en ontbreekt het hen aan stabiliteit.
Ontwerppraktijk:
Het Bouwdepot is gestart als een springplank voor jongeren die tussen wal en schip vallen op het gebied van inkomensondersteuning. Door hen een jaar lang maandelijkse financiële steun te bieden, krijgen zij de ruimte om te werken aan hun toekomst.
Impactversterker
Deze ontwerpexpert volgt en coacht deze praktijk namens PONT.
Neele Kistemaker
Neele Kistemaker heeft meer dan 15 jaar ervaring als eigenaar van social design studio Muzus. Muzus is gespecialiseerd in het creëren van positieve impact op welzijnsvraagstukken en maatschappelijke transities, door middel van onderzoek en ontwerpen die urgentie en actiebereidheid creëren rond grote thema's als armoede, gezondheid, klimaatverandering en sociale zekerheid. Vanuit de ervaring binnen Muzus, adviseert Neele op maatschappelijke innovatie in overheidsprogramma’s bij verschillende ministeries en overheidsorganisaties.
Gemeente
Ruimte
Plekberaden
GevolgdOpgave:
Een groeiende groep mensen voelt zich niet meer geroepen om actief bij te dragen aan de samenleving. Bibliotheken fungeren als centra voor ontmoeting en als springplank om deel te nemen aan de maatschappij. De uitdaging is om deze mensen te activeren, hen weer een gevoel van betrokkenheid te geven en eigenaarschap over hun rol in de samenleving te laten ervaren.
Ontwerppraktijk:
Binnen deze praktijk wordt met een ontwerpende aanpak gewerkt aan de doorontwikkeling van het concept Plekberaad, specifiek voor bibliotheken. Het doel is om bibliotheken te ondersteunen bij het organiseren van Plekberaden, zodat deze bijdragen aan het activeren en betrekken van mensen bij de samenleving.
Impactversterker
Deze ontwerpexpert volgt en coacht deze praktijk namens PONT.
Anna Noyons
Anna Noyons is een sociaal ontwerper en de oprichter van Ink Social Design. Na haar studies aan de TU Delft en de Design Academy heeft zij met klanten zoals HEMA en de Gemeente Amsterdam gewerkt, en was tussen 2013-2017 de Chief Product Officer van Peerby. In 2018 richtte Anna Ink Social Design op. Klanten zijn onder andere Jeugdzorg Nederland, ABN Amro, Randstad, UMC Utrecht, Gemeente Amsterdam, HvA, en het Ministerie van VWS. Anna is een gastdocent aan de TU Delft, oprichter van Stichting Mensenkenners, en sinds 2021 lid van de Raad van Toezicht van What Design Can Do.
Gemeente
Leefbaarheid
Ruimte
van Spoorbarrière tot Parkverbinding
IngezondenOpgave:
Hoe vorm je door een ontwerpende aanpak een ongebruikte spoorbaan in Utrecht om tot een park dat de omliggende buurten met elkaar verbindt.
Ontwerppraktijk:
Dit project, geleid door de gemeente Utrecht en OKRA Landschapsarchitecten, laat zien hoe ‘reframen van de vraag’ - het anders benaderen van de oorspronkelijke opdracht - kan leiden tot een oplossing die beter aansluit bij de behoeften van de gemeenschap. Het resultaat is niet alleen een groene ruimte, maar een park dat negen Utrechtse buurten letterlijk en figuurlijk samenbrengt.
Gemeente
Ministerie
Overig
Overig
Ruimte
Sociale zaken
Veiligheid
Agenda Stad
GevolgdOpgave:
Nederlandse steden staan voor diverse maatschappelijke vraagstukken op het gebied van groei, innovatie en leefbaarheid. Binnen de City Deals worden steden met vergelijkbare opgaven gekoppeld aan ministeries, andere overheden, bedrijven en maatschappelijke organisaties om gezamenlijk tot vernieuwende oplossingen te komen.
Ontwerppraktijk:
Agenda Stad ontwikkelt al meer dan zes jaar City Deals en heeft de ambitie om een ontwerpende aanpak vaker onderdeel te laten zijn van deze samenwerkingen. De afgelopen jaren zijn er verschillende initiatieven opgezet om de bewustwording rondom de waarde van een ontwerpende aanpak te vergroten.
Impactversterker
Deze ontwerpexpert volgt en coacht deze praktijk namens PONT.
Femke de Boer
Femke de Boer werkt sinds 2007 als strategisch ontwerper bij Reframing Studio. Ze heeft een voorliefde voor het werken binnen trans-disciplinaire teams van wetenschappers, beleidsmakers, filosofen en ontwerpers om alternatieve toekomsten te verkennen en deze terug te vertalen naar impact in het heden. Op dit moment houdt ze zich samen met Deltares, provincies en waterschappen bezig met de vraag hoe Nederland in de 22e eeuw met waterveiligheid kan omgaan. Daarnaast is ze medeoprichter en bestuurslid van stichting Redesigning Psychiatry.
Gemeente
Uitvoeringsdienst
Zorg
Redesigning Psychiatry
IngezondenOpgave:
De geestelijke gezondheidszorg (GGZ) staat momenteel voor grote uitdagingen en er is dringend behoefte aan een duurzame vernieuwing. Maar hoe geven we vorm aan de toekomst van deze sector en werken we toe naar een fundamentele transformatie?
Ontwerppraktijk:
Een divers netwerk van ontwerpers, filosofen, ervaringsdeskundigen en andere professionals bouwt samen aan een toekomstbestendige GGZ, waaronder kernteamleden David van den Berg, klinisch psycholoog en onderzoeker bij de Parnassia Groep, en Femke de Boer, senior ontwerpstrateeg bij Reframing Studio. Door het reframen van de vraag wat mentale gezondheid betekent, breekt het initiatief met traditionele definities van 'gezond' en 'gestoord'. In plaats daarvan wordt mentale gezondheid benaderd als een dynamisch proces waarin iedereen werkt aan balans en veerkracht.
Overig
Leefbaarheid
Sociale zaken
Veiligheid
Zorg
WTFFF!?
IngezondenOpgave:
Generatie Z is de eerste generatie die opgroeit met social media. Online zoeken zij naar verbinding maar daar komen ook problemen bij kijken. Jaarlijks krijgen in Nederland 100.000 jongeren te maken met online seksueel misbruik, zoals sextortion, grooming en ongewenste sexting. Door schaamte en angst zoeken velen helaas geen hulp.
Ontwerppraktijk:
Design studio Morrow en Fonds Slachtofferhulp zetten ontwerp in om deze onbesproken onderwerpen tastbaar en bespreekbaar te maken. Onder de naam ‘WTFFF!?’ ontwikkelen zij, samen met en voor jongeren, een platform dat hun eigen ervaringen een toegankelijke vorm geeft. Met kunstzinnige illustraties en animaties creëren ze een veilige en herkenbare plek waar anderen steun en herkenning vinden.
Ministerie
Sociale zaken
Werk en Inkomen
Samenspraak
IngezondenOpgave:
Gelijke kansen voor mannen en vrouwen op de arbeidsmarkt zijn nog steeds niet vanzelfsprekend. Hoe realiseren we een cultuuromslag die leidt tot meer gendergelijkheid op de werkvloer?
Ontwerppraktijk:
‘Samenspraak’ is een burgerparticipatietraject dat deze uitdaging onderzoekt en bevordert. Drie ontwerpbureaus – Afdeling Buitengewone Zaken, Diversion en Multitude – werken in dit project samen met het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Door onderzoek, dialoog en beeldende communicatie te combineren, krijgt men inzicht in de huidige knelpunten én werkt men stapsgewijs toe naar concrete verandering.
Gemeente
Leefbaarheid
Milieu
Ruimte
Amsterdam Schoon, Heel, Veilig
IngezondenOpgave:
In de Amsterdamse wijk Nieuw-West zorgt hardnekkig zwerfafval op straat en in openbare ruimtes voor een grote ergernis. Hoe creëren we een schonere en leefbaardere omgeving, waarbij buurtbewoners actief betrokken zijn bij het bedenken van duurzame oplossingen?
Ontwerppraktijk:
Binnen het project ‘Amsterdam Schoon, Heel, Veilig’ werkt de gemeente Amsterdam samen met ontwerpers Jaap Warmenhoven en Marjolein Vermeulen van De Nacht Club. In co-creatie met bewoners en andere betrokkenen zoeken zij naar manieren om afvalproblemen structureel aan te pakken. Zo ontstaat een gedeelde verantwoordelijkheid voor een schonere leefomgeving.
Gemeente
Provincie
Leefbaarheid
Milieu
Ruimte
BOSK
IngezondenOpgave:
Hoe vertaal je de ambitie van ‘een provincie die we met trots door kunnen geven aan volgende generaties’ naar een concreet initiatief dat mensen in beweging brengt? En hoe kan een ontwerpende aanpak bewoners uitdagen om hun relatie met groen in de stad te heroverwegen?
Ontwerppraktijk:
BOSK ontstond in samenwerking tussen de gemeente Leeuwarden, provincie Friesland en landschapskunstenaar Bruno Doedens. Dit project laat zien hoe een ontwerpende aanpak abstracte ideeën tastbaar maakt en zo een katalysator is voor verandering. Door de fysieke ruimte ingrijpend te transformeren en bewoners actief te betrekken, werden zij niet alleen deel van het kunstwerk, maar ook aangemoedigd om hun kijk op natuur en leefomgeving te herzien.
Overig
Zorg
#YOUTOO?
GevolgdOpgave:
Hoe maak je seksueel misbruik bespreekbaar? Ook onder professionele hulpverleners – vaak beroepen waarbij veel en ook fysiek contact plaatsvindt – is dit een urgente vraag.
Ontwerppraktijk:
Onder de noemer ‘#YOUTOO?’ wordt de collectieve kennis van slachtoffers en hulpverleners ingezet om seksueel misbruik bespreekbaar te maken. Bruikbare en doorleefde tips en adviezen van (ervarings)deskundigen leveren een rijkdom op aan kennis voor hulpverleners over hoe je seksueel misbruik bespreekbaar maakt. Het platform is een samenwerking van social design bureau AM en hulporganisatie Blauwe Maan.
Impactversterker
Deze ontwerpexpert volgt en coacht deze praktijk namens PONT.
Shay Raviv
Shay Raviv is een onafhankelijke social designer, ontwerpend onderzoeker en consultant, gericht op thema's als relationaliteit, inclusiviteit en sociale rechtvaardigheid. Als medeoprichter van De Voorkamer en creatief leider van de Embassy of Inclusive Society, heeft ze ruime ervaring met gevoelige sociaal-maatschappelijke vraagstukken. In haar onderzoek Beyond Projects verkende Shay hoe een ontwerpende aanpak duurzaam verankerd kan worden.
Gemeente
Mobiliteit
Ruimte
Sociale zaken
Zorg
Het vergeet-mij-niet-pad
IngezondenOpgave:
Veel mensen met dementie voelen zich minder gezien in de stad. Er is behoefte aan een dagelijks moment van rust en verbinding, aangepast aan hun tempo en behoeften. Tegelijkertijd willen gemeenten en zorginstellingen bijdragen aan meer bewustwording rondom dementie in de publieke ruimte.
Ontwerppraktijk:
Buro Zorgelozer ontwikkelt in samenwerking met het Stimuleringsfonds, de gemeente Rotterdam en Laurens Zorg in Rotterdam Ommoord het: Vergeet-mij-niet-pad. De routes, gemaakt van vergeet-mij-nietjes, bieden een veilig en herkenbaar ommetje en helpt met de bewustwording omtrent dementie. Een initiatief waarin de wensen van gemeenten, zorginstellingen en bewoners samenkomen.
Overig
Overig
Ruimte
Plekberaad in de bieb
GevolgdOpgave:
Een groeiende groep mensen voelt zich niet meer geroepen om actief bij te dragen aan het vormgeven van de samenleving. Hoe kunnen bibliotheken, als centra voor ontmoeting, mensen activeren om zich weer betrokken te voelen bij de samenleving?
Ontwerppraktijk:
De Turn Club, een netwerk van kunstenaars, creatieven en veranderaars, ontwikkelde het concept ‘Plekberaad’. Een Plekberaad maakt speelruimte voor bewoners om mee te denken, ontwerpen en bouwen aan de toekomst van een plek of buurt. Het concept wordt nu specifiek doorontwikkeld voor bibliotheken samen met Bibliotheek Service Centrum.
Gemeente
Overig
Ruimte
Werk en Inkomen
Programma Ondernemersdienstverlening
GevolgdOpgave:
Hoe organiseer je als gemeente integraal een optimale dienstverlening voor ondernemers?
Ontwerppraktijk:
Gemeente Den Haag werkt in het programma Ondernemersdienstverlening aan het optimaliseren van zowel interne als externe diensten. Een ontwerpende aanpak wordt ingezet om de dienstverlening integraal - met verschillende afdelingen en samenwerkingspartners - te organiseren, waarbij de gebruikersbehoeften centraal staan.
Impactversterker
Deze ontwerpexpert volgt en coacht deze praktijk namens PONT.
Renske Bouwknegt
Renske Bouwknegt heeft een achtergrond in politicologie en antropologie, wat ze jarenlang toepast binnen publieke organisaties en verzekeringsorganisaties als marketing- en innovatiemanager. In 2010 is ze als mede-oprichter Ideate gestart, waar ze zich samen met haar team bezighoudt met het versterken van innovatie en ontwerp binnen de publieke sector.
Gemeente
Mobiliteit
Ruimte
Coalitie mobiliteitstransitie
GevolgdOpgave:
Beter omgaan met de schaarste van de ruimte in Gemeente Amsterdam.
Ontwerppraktijk:
Gemeente Amsterdam werkt in een coalitie met regionale marktpartijen aan transities op mobiliteit: een leefbare stad, mobiliteitstransitie naar duurzame mobiliteitsvormen en digitalisering en regie op informatie. Hoe houd je daar (digitale) regie op en hoe zorg je ervoor dat die ruimte beter benut wordt? Een ontwerpende aanpak wordt in deze publiek-private samenwerking ingezet om het systeem beter te begrijpen en tot concrete oplossingen te komen met de vele verschillende partijen.
Impactversterker
Deze ontwerpexpert volgt en coacht deze praktijk namens PONT.
Tim Haarlemmer
Tim Haarlemmer is co-oprichter en partner van Shoshin, waar vanuit verschillende disciplines wordt gewerkt aan grote en complexe vraagstukken in de zorg, het sociaal domein en het onderwijs. Shoshin past een mix van systemic design en organisatie- en veranderkunde toe om tot innovatieve oplossingsrichtingen te komen.
Gemeente
Mobiliteit
Ruimte
Zorg
Op die fiets
IngezondenOpgave:
Vanuit ontwerpbureau ‘de plannenmannen’ is er een fiets ontworpen om eenzaamheid aan te pakken. Met dit project stimuleren we ontmoetingen in Utrecht Zuidwest omdat dit stadsdeel kampt met veel eenzaamheid bij buurtbewoners en senioren. Samen met lokale ondernemers bieden is er een aanbod gemaakt met diverse activiteiten in de wijk.
Ontwerppraktijk:
Als ontwerpbureau zijn we samen met senioren, wijkbewoners en ondernemers gaan ontwerpen. Met een open vraag ‘Hoe kunnen we eenzaamheid aanpakken in de wijk?’ zijn we de behoeftes gaan pijlen van de wijk. Komend jaar doen we samen met partijen in Zuidwest een pilot naar het verbeteren van de fiets(dienst)
Gemeente
Overig
Leefbaarheid
Overig
Ruimte
Sociale zaken
Veiligheid
Schoon Heel Veilig | Nieuw West
IngezondenOpgave:
Om Nieuw West schoner en leefbaarder te krijgen sluiten overheden aan bij de energie en activiteiten van bewoners. Een ontwerpende aanpak biedt een bevrijdend kader voor ambtenaren, bestuurders en bewoners die een stap willen zetten naar samenwerking op basis van gelijkwaardigheid, voorbij dwingende regie (top down) en vaak vrijblijvend burgerinitiatief (bottom up).
Ontwerppraktijk:
Om Nieuw West leefbaarder/ schoner te krijgen wordt er geëxperimenteerd en geleerd op 5 plekken. Op Plein 40-45, Bedrijvenpark Osdorp, Calandlaan worden ontwerpers gekoppeld aan teams van bewoners en ambtenaren en verschillende interventies uitgeprobeerd in de praktijk. De opbrengsten deelden we tijdens de Afvalexpofette
Gemeente
Overig
Milieu
Overig
Sociale zaken
Veiligheid
Werk en Inkomen
The Beach
IngezondenOpgave:
Hoe kunnen we iedereen laten meeontwerpen aan een leefomgeving in en rond de Wildemanbuurt in Amsterdam Nieuw-West die ecologisch duurzaam, maar ook sociaal inclusief en cultureel verrijkend is?
Ontwerppraktijk:
Door co-creatie met bewoners en kunstenaars/ontwerpers, worden interventies in/voor/met de buurt ontwikkeld. Methoden die we hyperlokaal ontwikkelen, worden gedeeld waardoor de impact ook bovenlokaal is.
Overig
Provincie
Zorg
Innovant, ouderenzorg van morgen
IngezondenOpgave:
Er zijn slimme en vernieuwende oplossingen nodig om aan de groeiende zorgaanvraag in de regio Zuid-Holland Noord te kunnen blijven voldoen. Hoe versnellen we de zorgvernieuwing met behoud van kwaliteit voor ouderen en zorgmedewerkers?
Ontwerppraktijk:
Vanuit een regionale behoefte ontwikkelen en testen Innovanters oplossingen die zorgmedewerkers en organisaties in staat stellen om meer mensen te helpen in de toekomst. We kijken naar het zorgsysteem als geheel en zoeken naar manieren om medewerkers, ouderen en zorginstellingen toekomstbestendig te maken. We bouwen gezamenlijk aan een ouderenzorg die modern, vernieuwend en klaar is voor de toekomst. Dit doen we door het beste uit mensen en al bewezen middelen of technologie te halen, waarbij we nauw samenwerken met diverse landelijke initiatieven en partners.
Gemeente
Uitvoeringsdienst
Ruimte
Sociale zaken
Werk en Inkomen
Samen werken aan de ontwikkelkansen van kinderen
IngezondenOpgave:
Ook in Nederland staan we nog voor de uitdaging van armoede. Hoe kan dat in zo'n welvarend land? Er zijn kinderen zijn die weinig kans hebben op een goed, gezond en gelukkig leven. Verschillende factoren, zoals persoonlijke situaties thuis en de achtergrond van de ouders, hebben veel invloed: ze kunnen ontwikkeling, welbevinden en zelfstandigheid van een kind in sterke mate belemmeren. Door het combineren van data en een ontwerpende aanpak, werken Centerdata en Make Day in het samenwerkingsverband Smart Start (bestaande uit Sterk Huis, Data Science Center Tilburg, Xpect013, GGD Hart voor Brabant) binnen verschillende projecten samen.
Ontwerppraktijk:
Er zijn diverse recente en lopende projecten binnen het publieke domein gericht op sociale transformatie. 1) In de Tilburgse wijk De Reeshof onderzoeken we samen met bewoners hoe we community building en lokale talenten en middelen beter kunnen verbinden. 2) In samenwerking met de gemeenten Tilburg, Gilze en Rijen en Waalwijk staat het vraagstuk rondom ontwikkelarmoede centraal. Binnen de pilot "Opgroeien in ontwikkelarmoede – De eerste 1000 dagen van een kind" is data-onderzoek uitgevoerd en worden sessies gehouden met ervaringsdeskundige inwoners en professionals. De focus ligt op het gezamenlijk in kaart brengen van behoeften en het ontwikkelen van testbare, innovatieve concepten via een ontwerpende aanpak om ontwikkelarmoede, vooral onder jonge moeders, lokaal te verminderen.
Gemeente
Uitvoeringsdienst
Milieu
Ruimte
Op weg naar 0 kilo restafval met ontwerpend onderzoek
IngezondenOpgave:
Inmiddels zijn we er allemaal van overtuigd dat we het restafval zo veel mogelijk moeten beperken. En als we dan afval hebben, willen we dat zo veel mogelijk hergebruiken. Dat is ook het streven van Cure Afvalbeheer. Een samenwerkingsverband van Gemeente Eindhoven, Geldrop-Mierlo en Valkenswaard. Cure is verantwoordelijk voor het ophalen van huisvuil en het beheer van de milieustraten. En streeft dus samen met de verschillende gemeenten naar zo min mogelijk restafval. Maar hoe bereik je duurzame gedragsverandering bij inwoners om afval zo goed mogelijk te scheiden?
Ontwerppraktijk:
In samenwerking met Cure en de verschillende gemeenten werkt Zeewaardig we als ontwerpend onderzoekers. We doen onderzoek naar de drempels, frustraties en het gedrag van inwoners rondom het scheiden van afval. En ontwikkelen vervolgens samen gedrags- en communicatie-interventies om het scheiden van afval te vergemakkelijken, bewustwording te creëren en scheidingsgedrag te verbeteren. Alle inzichten bundelen we in een overkoepelende inzichtendatabase zodat bij nieuwe projecten geput kan worden uit eerder opgedane kennis. Zo creëren we niet alleen gedragsverandering onder inwoners, maar bouwen we ook kennis en ervaring op met ontwerpend onderzoek binnen de organisatie van Cure.
Overig
Milieu
Sociale zaken
De Rechtbank van de Toekomst
IngezondenOpgave:
In De Rechtbank van de Toekomst is het publiek onderdeel van een interactieve theatervoorstelling die zich afspeelt in 2118. Hierin stellen de aanklagers uit de toekomst het heden verantwoordelijk voor de erbarmelijke staat waarin de planeet zich in 2118 begeeft. Een derde groep deelnemers vormt de jury die aan het einde een vonnis uitspreekt.
Ontwerppraktijk:
In een samenwerking met Universiteit Utrecht en Het Klimaattheater brengen we de voorstelling naar organisaties die met deze beleving het gesprek willen prikkelen over klimaatbeleid. Zo waren we op 19 september 2024 onderdeel van de DuurzaamDoen!-conferentie van De Rijksoverheid.
Uitvoeringsdienst
Veiligheid
Werk en Inkomen
Personeelskrapte in justitiële inrichtingen
GevolgdOpgave:
De afgelopen jaren hebben justitiële inrichtingen (JI’s) meer ingezet op werving dan ooit, maar de werkdruk lijkt niet af te nemen. Dit zorgt voor een toenemende druk op de uitvoer van straffen.
Ontwerppraktijk:
Samen met een team van ontwerpers van Livework werkt Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) aan toekomstbestendige JI’s. Er wordt in zeven verschillende inrichtingen nauw samengewerkt met medewerkers en gedetineerden om innovaties voor de personeelskrapte te ontwerpen. Er worden lessen, belemmeringen en kansen voor transformatie in kaart gebracht en teruggebracht bij de top van de DJI.
PONT onderzoekt en ondersteunt deze ontwerppraktijk met impactversterker Tamas Erkelens.
Impactversterker
Deze ontwerpexpert volgt en coacht deze praktijk namens PONT.
Tamas Erkelens
Tamas Erkelens is oprichter van startklein en heeft meer dan 10 jaar ervaring in het laten groeien van innovatie bij de overheid. Hij is opgeleid als kwantitatief onderzoeker en politicoloog. Met ervaring als manager van projecten waarin data, politiek en een ontwerpende aanpak samenkomen, is Tamas een scherpe en behulpzame impactversterker.
Uitvoeringsdienst
Onderwijs
Veiligheid
Werk en Inkomen
Educatief Programma op Kamer
GevolgdOpgave:
Hoe kunnen we jongeren in detentie ondersteunen om aan hun persoonlijke ontwikkeling te werken tijdens hun tijd ‘op kamer’, zodat ze al tijdens detentie werken aan vaardigheden die ze straks in de samenleving meer kansen bieden?
Ontwerppraktijk:
Rijks Justitiële Jeugdinrichting ontwikkelde samen met ontwerpbureau Afdeling Buitengewone Zaken het programma ‘Kamertijd’. In co-creatie met jongeren in detentie ontwikkelen en testen we ’themaboxen’ met thema’s als Muziek & Beats, Sport & Lichaam en Business & Work. Het programma zit nu in de fase van doorontwikkelen en implementeren. Dit programma staat op de kaart in Breda, maar vindt ook plaats in de jeugdinrichtingen in Nijmegen en Spijkernissen.
PONT onderzoekt en ondersteunt deze ontwerppraktijk met impactversterker Roselyne van der Heul.
Impactversterker
Deze ontwerpexpert volgt en coacht deze praktijk namens PONT.
Roselyne van der Heul
Het ontwerpen van impactvolle leerprocessen voor mensen, organisaties en netwerken is de expertise van Roselyne van der Heul. Als oprichter van Leernoveren is het thema ‘leren’ altijd de kern van haar werk. Ze heeft meer dan vijftien jaar ervaring in het leiden en begeleiden van maatschappelijke programma’s en projecten met een ontwerpende aanpak.
Gemeente
Sociale zaken
Zorg
Meeverhuizende mantelzorg
GevolgdOpgave:
De zorg voor ouderen met dementie heeft mantelzorgers nodig, zowel bij thuis wonen als in een zorginstelling. Bij het verhuizen naar een instelling gaat echter veel contact verloren.
Ontwerppraktijk:
Gemeente Hoorn ontwerpt samen met Vrijwilligerspunt, Omring, Geriant, Agis en ontwerpbureau Morgenmakers nieuwe manieren om het netwerk van ouderen te behouden bij de overgang naar een zorginstelling. Dat vereist al interventies als de oudere nog thuis woont, die integreren met de activiteiten en verantwoordelijkheden van de zorgprofessionals in de instellingen.
Impactversterker
Deze ontwerpexpert volgt en coacht deze praktijk namens PONT.
Bas Raijmakers
Bas Raijmakers is medeoprichter van design research studio STBY, waar de ontwerpende aanpak wordt ingezet om onderzoek te doen. Samen met zijn interdisciplinaire team werkt hij aan maatschappelijk relevante vraagstukken. Bas is ervaren als ontwerpend onderzoeker waarin de ervaringen en verhalen van de mensen voorop staan.
Gemeente
Milieu
Overig
Ruimte
Creatieve energie in Arnhem
GevolgdOpgave:
Arnhem staat voor de grote uitdaging van de energietransitie, waarbij energie en de creatieve industrie de grootste sectoren zijn. Hoe slaan we bruggen tussen beide sectoren om beweging in dit vraagstuk te brengen?
Ontwerppraktijk:
Het programma Creative x Energy (CxE) slaat bruggen tussen de energie- en creatieve sectoren in Arnhem. CxE is een initiatief van Creatief Arnhem Gemeente Arnhem en Filip Studio’s, in samenwerking met diverse lokale, regionale en landelijke partners. Een van de partners is netbeheerder Alliander. Een Arnhems ontwerpbureau onderzoekt binnen Alliander hoe ontwerpende oplossingen kunnen bijdragen aan de energievraagstukken en hoe hiervoor ruimte gecreëerd kan worden.
Impactversterker
Deze ontwerpexpert volgt en coacht deze praktijk namens PONT.
Thijs van Exel
Thijs van Exel heeft meer dan 15 jaar ervaring in het ontwikkelen van methoden voor complexe maatschappelijke vraagstukken. Hij werkte ruim tien jaar bij Kennisland en is de laatste jaren actief als zelfstandige. In zijn projecten staat leren tijdens verandering centraal, zodat je inzicht krijgt in wat acties opleveren en wat nodig is om verder te komen. Thijs verbindt publieke opdrachtgevers met actieonderzoekers en steeds vaker ook met ontwerpers.
Gemeente
Ministerie
Uitvoeringsdienst
Sociale zaken
Huh? Wat zegt u?
IngezondenOpgave:
Het zou fantastisch zijn als iedereen mee kan doen in de maatschappij, ongeacht het niveau van basisvaardigheden. Uitdaging; woorden spreken een belangrijke rol in de gelaagdheid van de samenleving; taal kan overbruggen en samenbrengen, maar ook buitensluiten en verhullen. De weg naar een toegankelijke wereld, begint bij eenvoudige taal.
Ontwerppraktijk:
Samen met ervaringsdeskundigen, bewoners, bestuurders, ontwerpers gaan we op zoek naar de (on)begrijpelijkheid. Aan de hand van echte praktijk voorbeelden werken we aan eenvoud. Procreate biedt via de stichting 'Huh? Wat bedoelt u?' handvatten om woorden en processen toegankelijk te maken. In samenwerking met o.a. diverse gemeentes, voedselbank, belastingdienst, informatiepunt digitale overheid, Humanitas en het ministerie van SZW onderzoeken ze de taal, de 'digi'-taal en de 'men'-taal om diensten te versimpelen voor de doelgroep. Door disciplines zoals actie-leren, participatie-onderzoek, observationeel onderzoek en het in kaart brengen van de klantervaring/klantreis draagt Procreate bij aan het oplossen van complexe maatschappelijke uitdagingen.
Zet jouw praktijk op de kaart
Heb jij een ontwerpende aanpak ingezet voor een maatschappelijk vraagstuk? Of ben je hier momenteel mee bezig? Zet jouw publieke ontwerppraktijk op de kaart.
Vul de gegevens van jouw publieke ontwerppraktijk in
Via dit formulier kan je jouw publieke ontwerppraktijk aanmelden. Met publieke ontwerppraktijk bedoelen wij een samenwerking, project of programma waarbij met een ontwerpende aanpak wordt gewerkt aan een maatschappelijk vraagstuk. Op deze kaart verzamelen we geen organisaties, bureaus of bedrijven.
PONT bekijkt de inzendingen wekelijks. We controleren op inhoud en taal. Zodra jouw publieke ontwerppraktijk op de kaart staat, of als we aanvullende informatie nodig hebben, ontvang je van ons bericht.
Bedankt voor je inzending!
Publiek ontwerp in de praktijk
Case
Een groene toekomst vormgeven en verbeelden
Case
Hoe ontwerp de geestelijke gezondheidszorg transformeert
Case
Verandering ontwerpen voor gendergelijkheid op de werkvloer
Case
Waterkwaliteit herontwerpen met de paling als gids
Benieuwd naar inzichten uit de praktijk?
Bekijk kennis en tools gebaseerd op het praktijkonderzoek van PONT.