Hoe werkt deze module?

Hanna Blomaard neemt je mee langs de verschillende bestuurslagen, van Rijk tot gemeenten en waterschappen, en legt uit wat de ‘spelregels’ zijn die het systeem in evenwicht houden. Je ontdekt hoe politieke, bestuurlijke en ambtelijke rollen samenhangen, en waarom het belangrijk is om die te begrijpen als je met overheden samenwerkt. Na deze module herken je sneller wie je aan tafel hebt, waar besluiten vallen, en hoe je timing kunt gebruiken om jouw project beter te laten landen in de beleidscyclus.

Deze module heeft zes blokken van 5 – 15  minuten en let op we starten direct met een opdracht uit het werkboek. Start de eerste video op deze pagina dan legt Hanna precies uit wat je moet doen.

Hanna Blomaard

Je docent in module II is Principal adviseur bij TwynstraGudde en bestuurskundige, Hanna Bomaard. Ze begeleidt samenwerkingsprocessen tussen gemeenten en hun partners en maakt bestuurlijke complexiteit begrijpelijk. In module 2 leert ze je hoe de overheid feitelijk is georganiseerd en hoe je daar als ontwerper doorheen beweegt.

Werkboek

In het werkboek vind je de opdrachten die bij deze module horen. Download het hieronder, zodat je tijdens de video’s kunt meedenken en jouw eigen opdracht kunt plaatsen binnen het bestuurlijke landschap.

Download hier het werkboek (PDF)

Meet-ups

In de drie modules behandelen we de basis van het openbaar bestuur. We kunnen ons goed voorstellen dat je daarna nog vragen hebt of onderwerpen verder wilt uitdiepen. Daarom organiseren we regelmatig meet-ups. Tijdens deze bijeenkomsten kun je met de docenten in gesprek over jouw inzichten, vragen of ervaringen. Daarbij ontmoet je ook andere ontwerpers en ambtenaren die met vergelijkbare vraagstukken werken. Zo wordt leren een gezamenlijk proces. We hopen je daar te ontmoeten!

De data en locaties van de meet-ups worden binnenkort bekendgemaakt. Heb jij interesse om deel te nemen en wil je op de hoogte gehouden worden, laat dit ons weten via pont@dutchdesignfoundation.com.

Inleiding

De organisatie van het openbaar bestuur

In deze inleidende video heet Hanna je welkom bij module 2 van het leertraject. Ze schetst waarom het belangrijk is dat ontwerpers begrijpen hoe het openbaar bestuur is georganiseerd. Je leert hoe besluiten worden genomen binnen de verschillende bestuurslagen en hoe beleid in de praktijk vorm krijgt via processen, mensen en belangen. Hanna laat zien dat het openbaar bestuur niet één groot geheel is, maar een netwerk van organisaties en verantwoordelijkheden die samen werken aan publieke opgaven. Door te begrijpen hoe die lagen zich tot elkaar verhouden, kun je als ontwerper beter aansluiten bij waar beleid wordt gemaakt en uitgevoerd en dus ook meer impact hebben met je werk.

Werkboek opdracht

Teken de bestuurlijke kaart van jouw opdracht. Voor welke organisatie werk je, wie is je opdrachtgever, en wie hebben invloed op de uitkomst?

Blok 5

Het Nederlands openbaar bestuur

Wat bedoelen we precies met ‘de overheid’? In deze video legt Hanna uit hoe het Nederlands openbaar bestuur in elkaar zit. Je leert over de rechtsstaat, de scheiding der machten en de gedecentraliseerde eenheidsstaat — en wat dit betekent voor jouw werk als ontwerper.

Werkboek opdracht

Teken de bestuurlijke kaart van jouw opdracht. Voor welke organisatie werk je, wie is je opdrachtgever, en wie hebben invloed op de uitkomst?

Blok 6

De verdiepingen uit het Huis van Thorbecke

Nederland is opgebouwd uit verschillende bestuurslagen, elk met hun eigen verantwoordelijkheden. Hanna neemt je mee door het Huis van Thorbecke en laat zien hoe autonomie, medebewind en toezicht de verdeling van taken en macht bepalen. Ook bespreekt ze actuele thema’s zoals decentralisaties, herindelingen en regionale samenwerkingen.

Werkboek opdracht

Gebruik het schema in het werkboek om de bestuurslagen en belangrijke actoren in jouw project in te vullen.

Blok 7

De driehoek: het verschil tussen politiek, bestuur en ambtelijke organisatie

In dit onderdeel maak je kennis met de driehoek van politiek, bestuur en ambtelijke organisatie. Je leert welke rol ieder speelt bij het maken en uitvoeren van beleid, en waarom het soms lijkt alsof niemand écht opdrachtgever is. Hanna laat zien hoe je als ontwerper de juiste gesprekspartner kunt vinden en hoe je de rollen beter kunt begrijpen.

Werkboek opdracht

Reflecteer op jouw eigen project. Is jouw opdrachtgever de juiste persoon? Weet je wie bepaalt of jouw werk wordt voortgezet?

Blok 8

Vernieuwen en verantwoorden

Overheden vernieuwen voortdurend, maar doen dat binnen vaste cycli van plannen, begroten en verantwoorden. In deze video leer je over de beleidscyclus en de planning- en controlcyclus. Hanna laat zien hoe je als ontwerper kunt inspelen op deze ritmes, zodat jouw ontwerp niet strandt in goede bedoelingen maar meebeweegt met bestuurlijke timing.

Werkboek opdracht

Plaats jouw project in de beleidscyclus. Waar bevind jij je nu, en wat betekent dat voor het moment waarop je resultaten deelt?

Blok 9

Terug naar de bestuurlijke kaart

Aan het begin van de module maakte je een eerste versie van jouw bestuurlijke kaart. Nu herteken je die, met alle nieuwe kennis in het achterhoofd. Je zult merken dat je het krachtenveld scherper ziet en beter begrijpt waar invloed ligt en waar niet.

Werkboek opdracht

Werk jouw kaart bij met het Huis van Thorbecke, de driehoek en de beleidscyclus in gedachten. Wat ga je anders doen in je samenwerking met de overheid?

Klaar voor de volgend stap?

Gefeliciteerd! Je weet nu hoe het openbaar bestuur is georganiseerd en hoe je door het krachtenveld kunt navigeren. Maar hoe werk je aan échte verandering? In module 3 ontdek je hoe experimenten kunnen bijdragen aan de grote transities waar de overheid voor staat en waarom ze zo vaak stranden.

Start module 3: Experimenteel bestuur →