De Praktijkendag
Praktijken zijn lopende samenwerkingen tussen ontwerpers en overheden. Ze zijn rijk aan ervaringen, dilemma’s en inzichten die bijdragen aan het versterken van de publieke ontwerppraktijk. Elke praktijk wordt gevolgd door een impactversterker: een ervaren professional die reflectie stimuleert, lessen ophaalt en samen met de betrokkenen het leerproces verdiept.
Tijdens de Praktijkendag kwamen de impactversterkers samen de ontwerpers, beleidsmakers en andere betrokkenen samen om inzichten uit te wisselen. Wat kwam er bovendrijven?
1. Borging en eigenaarschap: hoe blijft waarde behouden?
Een terugkerend vraagstuk: hoe zorg je dat inzichten, resultaten en leerervaringen niet verdwijnen zodra een project afloopt? Het ging niet alleen over overdracht, maar ook over het durven loslaten. Iemand vertelde over het experiment om iets bewust te laten vallen om te zien wie het oppakt. De wens: van individuele inzet naar structurele borging binnen de organisatie.
Nu de samenwerking formeel voorbij is, bij wie wordt het nu belegd? Wie is nu de eigenaar van het thema?
2. Kleine interventies met groot effect
Niet alle impact hoeft groots en meeslepend te zijn. Kleine, consistente interventies kunnen veel in beweging zetten.
Deze leerkring bleek een krachtig voorbeeld van hoe regelmatig samen reflecteren ruimte schept voor samenwerking en groei. Volgens een deelnemer aan de praktijkendag is het “de eerste uiting van een grotere aanpak.”
“Elke drie weken komt een groep met verschillende disciplines samen rond de vraag: waar loop je tegenaan? Het leidt niet meteen tot oplossingen, maar wel tot verbindingen.”
3. De positie van ontwerpers blijft precair
Hoe ontwerpers binnen organisaties gepositioneerd zijn, verschilt sterk – en dat heeft gevolgen voor hun impact. Als een ontwerper vertrekt, is er geen vanzelfsprekendheid dat iemand met dezelfde expertise terugkomt. Er is een stad die dit deels oplost door ontwerpers onder andere functietitels – zoals participatieadviseur – aan te nemen. Een slimme manier om ontwerpkracht in te bedden in het bestaande systeem, maar het blijft een zoektocht naar structurele positionering.
Officieel bestaat de functie ontwerper niet bij de gemeente waar ik werk.
4. Reflectie is essentieel – maar wie faciliteert het?
Ruimte voor reflectie en uitwisseling wordt enorm gewaardeerd, maar is vaak kwetsbaar georganiseerd. Zonder iemand die het grotere plaatje overziet en het gesprek aanjaagt, verzandt reflectie makkelijk in de waan van de dag. De rol van impactversterker werd dan ook als waardevol en onmisbaar benoemd.
Je biedt meer dan een frisse blik, het is een tegenwicht voor de muren waar ontwerpers tegenaan botsen. Het sparren met iemand die boven de materie staat, dat zal ik missen als PONT verdwijnt.
5. Een netwerk dat samen leert
Tot slot was er een breed gedeeld verlangen naar het opbouwen van een lerend netwerk – één dat niet alleen goede voorbeelden deelt, maar ook gezamenlijke kennis ontwikkelt. Deelnemers dachten mee over manieren om kennisuitwisseling te versterken, bijvoorbeeld via een informeel vraag- en aanbodnetwerk of een plek waar concrete ontwerpoplossingen zichtbaar worden gemaakt.
“Volgens mij voel ik een nieuwe ontwerppraktijk.” Die opmerking zong na.
Hoe organiseren we dat we niet alleen over de oplossingen praten, maar echt van elkaar leren?
Samen bouwen aan een sterke publieke ontwerppraktijk
Met deze inzichten scherpen we niet alleen ons onderzoek aan, maar geven we ook richting aan de ontwikkeling van een stevigere infrastructuur voor ontwerp binnen de overheid. Eén die ruimte biedt aan reflectie, eigenaarschap, en samenwerking over grenzen heen.